Konspiracyjny sztab działał w plebanii. Zręcin przypomina o bohaterach

W niedzielę 4 maja w Zręcinie (gmina Chorkówka) odbyła się uroczystość patriotyczno-religijna, której centralnym punktem było odsłonięcie i poświęcenie tablicy pamięci na ścianie starej plebanii przy kościele pw. św. Stanisława Biskupa Męczennika. Tablica upamiętnia pierwszy sztab Inspektoratu Jasło Związku Walki Zbrojnej, który mieścił się w tym budynku w kwietniu 1940 roku. Wydarzenie zgromadziło licznie mieszkańców, przedstawicieli wojska, samorządów, duchowieństwa oraz organizacji społecznych.

Uroczystości rozpoczęły się o godzinie 11:00 od przybycia Wojskowej Asysty Honorowej, którą wystawił 35. Batalion Lekkiej Piechoty z Rzeszowa - wchodzący w skład 3. Podkarpackiej Brygady Obrony Terytorialnej im. płk. Łukasza Cieplińskiego ps. "Pług". Obecne były również poczty sztandarowe lokalnych szkół podstawowych ze Świerzowej Polskiej i Zręcina, LO z Jedlicza, a także jednostek Ochotniczej Straży Pożarnej ze Zręcina, Świerzowej Polskiej i Machnówki.

Mszy świętej, która rozpoczęła się o godz. 11:30 przewodniczył proboszcz parafii ks. dr Wacław Socha. Po liturgii uczestnicy przemaszerowali przed budynek starej plebanii, gdzie odbyła się część patriotyczna. Uroczystość prowadził kpt. Jan Jastrzębski - Dziekan Korpusu Oficerów Zawodowych Wojsk Lądowych.

Tablica została odsłonięta przez Jadwigę Kuś-Rzeźnikiewicz i ks. seniora kanonika Edwarda Stępnia. Następnie ks. Wacław Socha dokonał jej poświęcenia. Treść tablicy przypomina, że to właśnie w budynku plebani ks. mjr Jan Haligowski ps. "Jaś" - ówczesny wikariusz parafii - pełnił funkcję szefa łączności konspiracyjnej. Budynek plebanii aż do końca okupacji niemieckiej był ważnym punktem kontaktowym konspiracyjnej działalności niepodległościowej.

W wystąpieniu wprowadzającym do aktu odsłonięcia tablicy Lesław Wilk, kustosz Prywatnego Muzeum Podkarpackich Pól Bitewnych w Krośnie, podkreślił znaczenie tego miejsca dla lokalnej i narodowej historii. - Czuję się zaszczycony być dzisiaj w tym miejscu, w którym polscy bohaterowie zapisali piękną kartę naszej narodowej historii i móc przybliżyć Państwu ważne fakty z nim związane - mówił.

Zwrócił uwagę na fakt, że funkcjonowanie konspiracyjnego sztabu Inspektoratu Jasło ZWZ w Zręcinie nie było przypadkowe, lecz wynikało z szeregu czynników, w tym dobrej lokalizacji i zaangażowania miejscowego duchowieństwa.

- Nieprzypadkowo tak się stało, ponieważ istotne podobieństwa łączą obrońców naszej Ojczyzny, żołnierzy i uczestników konspiracji niepodległościowej z okresu najstraszliwszej w historii ludzkości drugiej wojny światowej, z postaciami starotestamentalnymi - zaznaczył Wilk, odwołując się do słów z 1 Księgi Machabejskiej, które także znalazły się na tablicy.

Szczególne miejsce w jego przemówieniu zajęła postać ks. mjr. Jana Haligowskiego, wikariusza parafii, który jako szef łączności konspiracyjnej odegrał kluczową rolę w strukturze Inspektoratu.

- W sytuacji, gdy nie mogły działać radiostacje czy łączność telefoniczna, cały ciężar łączności i komunikacji oparł się na placówkach terenowych i punktach kontaktowych, lokalach konspiracyjnych, skrzynkach kontaktowych i placówkach kurierskich - mówił. - W wielu miejscowościach lokalne punkty kontaktowe pełniły parafialne plebanie oraz ich księża. Pomiędzy nimi kursowali pojedynczy członkowie podziemia, łącznicy i kurierzy - dodał.

Wspomniał także o funkcjonującym tu przez kilka tygodni sztabie Inspektoratu, w skład którego wchodzili m.in. por. rez. Stanisław Pieńkowski, por. Rudolf Ryba ps. "Rudek", kpt. rez. Jacek Odrowąż-Pieniążek i sam ks. Haligowski. Jak mówił, - Dzięki takim ludziom i takim miejscom, jak zręcińska plebania, możliwe było zorganizowanie skutecznego oporu wobec niemieckiego okupanta, mimo ogromnego zagrożenia i represji.

Kulminacyjnym momentem wydarzenia był Apel Pamięci dedykowany żołnierzom Podziemnego Państwa Polskiego, w szczególności osobom związanym z regionem Podkarpacia. Przywołano m.in. ks. mjr. Jana Haligowskiego, ks. Władysława Findysza, ks. Franciszka Gosztyłę, kpr. Karola Opatkiewicza, Jana Pudło, Cecylię Święch, Eugeniusza Wajdę oraz wielu innych duchownych, konspiratorów i cywilnych ofiar okupacji niemieckiej. Po apelu odbyła się salwa honorowa oraz złożenie wieńców, wiązanek kwiatów i zapalonych zniczy przed tablicą.

Uroczystość zakończyła się zaproszeniem do Domu Ludowego, gdzie odbył się poczęstunek i spotkanie wspólnotowe. Wydarzenie przygotowane zostało przy współudziale wielu instytucji i osób prywatnych, którym w imieniu organizatorów podziękowała Jadwiga Kuś-Rzeźnikiewicz ze Świerzowej Polskiej, córka sierżanta Stanisława Rzeźnikiewicza ps. "Lis", dowódcy kompanii placówki AK Jedlicze i Janiny Rzeźnikiewicz, łączniczki i kolporterki ZWZ-AK.

Zapraszamy do obejrzenia zdjęć z uroczystości:

Zobacz galerię